
Cé Mé Féin

Léigh Tuilleadh
D’fhás mé aníos ar fheirm díreach lasmuigh de shráidbhaile ar a dtugtar an Droim, atá ar an teorainn idir Muineachán agus an Cabhán. Ba é Freddie m’athair agus ba í Emily mo mháthair. Ba mise an t-aon chailín i mo theaghlach agus bhí beirt deartháireacha níos óige agam, Bert agus Alan.
Feirm oibre a bhí ann. Thabharfaí jab duit gan mórán moille dá ndéarfá riamh go raibh leadrán ort! Bean iontach a d’oibrigh go dian a bhí i mo mháthair agus mhúin sí dom ó bhí mé i mo pháiste óg nach raibh jab ar bith ann nach bhféadfainn aghaidh a thabhairt air. Agus rinne mé gach rud dá bharr: Rinne mé na ba a bhleán; d’fhéadfainn tarracóir a thiomáint; chabhraigh mé leis an bhféar a bhaint; thug mé beatha do na laonna agus go leor leor rudaí eile ina measc. Ní bhíonn tú riamh díomhaoin agus tú i do chónaí ar fheirm, bíonn obair le déanamh i gcónaí.
Ba é m’athair an t-aon mhac agus chónaíomar dá bharr ar an bhfeirm le mo sheantuismitheoirí. Tá cuimhní áille agam de na trí ghlúin dínn go léir ag cónaí faoin díon céanna. Fuair mo sheanathair bás nuair a bhí mé 18 mbliana d’aois, agus fuair mo sheanmháthair bás cúpla bliain ina dhiaidh sin. Nuair a chuimhním siar, is mairg nár chuir mé níos mó ceisteanna orthu faoi conas mar a bhí an saol acu nuair a bhí siadsan óg. Ní ritheann na rudaí sin leat ach nuair a théann tú in aois agus, ar an drochuair, ní féidir le duine ar bith dínn an clog a chasadh siar.
D’fhreastail mé ar an Scoil Náisiúnta sa Droim. Scoil bheag tuaithe ab ea í nach raibh ach aon mhúinteoir amháin inti. Mar a tharla, ní raibh ach duine amháin eile i mo rang. Nuair a bhí orm freastal ar an meánscoil, d’fhreastail mé ar Scoil Chuimsitheach Aodáin Naofa, Pobalscoil i Muinchille. Scoil il-sainchreidmheach ab ea í agus cuireadh oideachas iontach orainn inti, oideachas a chuir ar bhealach mo leasa mé.
Chuaigh mé ag obair i mBanc Uladh ar chríochnú na scoile dom agus d’oibrigh mé ina dhiaidh sin mar Bhainisteoir Chomhar Creidmheasa Mhuinchille. Tá an Comhar Creidmheasa fréamhaithe go daingean sa phobal agus tá siad an-tiomanta ann d’fhreastal ar na daoine. Thiocfadh daoine isteach agus cabhair á lorg acu le rudaí éagsúla, d’fhéadfadh iasacht bheag a bheith ag teastáil chun cabhrú le híoc as na costais chun filleadh ar an scoil nó d’fhéadfadh sé go raibh an gluaisteán le deisiú. Chuir mé aithne sa Chomhar Creidmheasa ar dhaoine agus cuireadh in iúl dom na dúshláin a bhíodh rompu agus na fadhbanna a bhíodh le sárú acu in amanna.
Chuaigh mé leis an bpolaitíocht go hiomlán trí thimpiste. Bhí duine á lorg ag an Teachta Dála Seymour Crawford, nach maireann, chun teacht ina ionad i gComhairle Contae Mhuineacháin. Mhol comharsa mo dheartháir, Bert, dó. Bhí Bert bainteach i bhFeirmeoirí Aontaithe na hÉireann agus b’fheirmeoir mór é Seymour agus cheap sé go raibh an fear ceart aimsithe aige dá bharr. Dúirt an chomharsa ar fhágáil dó: Cad faoi Heather? Oibríonn sí sa Chomhar Creidmheasa. D’fhág Seymour an teach agus dhá ainm aige agus bhí dhá rogha aige agus é ag tiomáint síos an bóthar: casadh ar chlé go teach Bert nó ar dheis go teach Heather. Ar ámharaí an tsaoil, bhí Seymour chun tosaigh ar lucht a linne agus cheap sé gur theastaigh níos mó ban sa pholaitíocht agus chas sé i dtreo mo thí dá bharr. Ba é sin conas a bhain mé an pholaitíocht amach.
D’oibrigh mé le Comhairle Contae Mhuineacháin ó 2003 go 2011, tráth ar toghadh mé chun Dháil Éireann. Cuireadh ionadh mór orm, mar a cuireadh ar an gcuid is mó den tír, nuair a ceapadh i m’aire rialtais mé in 2014 agus mé i mo Theachta Dála den chéad uair. Bhí an t-ádh orm fónamh sa Chomh-Aireacht ar feadh breis agus deich mbliana i measc réimse aireachtaí éagsúla. Thaitin an jab liom i gcónaí agus b’aoibhinn liom casadh agus caint le daoine, bíodh Comóradh 2016 a stiúradh, tacú le gnólachtaí i rith an Bhreatimeachta agus phaindéim Covid-19, reachtaíocht a achtú le haghaidh Rollú Uathoibríoch agus Sochar Pá-Choibhneasa, Béilí Teo a thabhairt isteach i mBunscoileanna nó tacú lenár bpobail tuaithe i gceist.
Tá an t-ádh dearg orm go dtacaíonn mo theaghlach liom agus go dtuigeann siad cé chomh tábhachtach is atá an tseirbhís phoiblí. Táim pósta le Eric agus tá beirt iníonacha againn, Eva agus Tara, agus tá an-ádh orm go bhfuil beirt mhac cleamhnais iontach, Seán agus Gerard, anois agam. Tá beirt gharleanaí áille agam, Arthur (4) agus Charlotte (1). Mar a tharlaíonn, tá m’iníon is óige, Tara, ag súil lena céad leanbh an mhí seo, mar sin, is cinnte go bhfuil bís an domhain orainn sa bhaile faoi láthair.
Mo Luachanna
Ba mhaith liom a bheith i m’Uachtarán mar gheall ar an ngrá atá agam don tír seo agus mar gheall go bhfuil muinín agam as muintir na hÉireann — as ár bpobail, as an neart atá againn le chéile, agus as na deiseanna atá ann i ngach cearn den oileán seo.
Bhí mo chroí istigh sa Phobal riamh anall.
Is as paróiste beag tuaithe dom, áit a dtugann na comharsana aire dá chéile agus a gcabhraíonn siad lena chéile in am an ghátair. Is eol dom go bhfuil an mórtas céanna pobail agus ceantair sin le mothú fud fad na tíre seo. Mar Uachtarán, ba mhaith liom ómós a thabhairt do na laochra gan aitheantas agus ceiliúradh a dhéanamh orthu – na hoibrithe deonacha inár bpobail – Coistí na mBailte Slachtmhara, Cumann Lúthchleas Gael, Botháin na bhFear, na Clubanna Óige, agus go leor leor eile ina measc. Is iad na hoibrithe deonacha siúd a cheanglaíonn pobail le chéile agus a choimeádann ár sochaí le chéile. Beidh sé mar mhisean agam, mar Uachtarán, ní hamháin daoine a thabhairt chomh fada leis an Áras, ach an tÁras a thabhairt chomh fada leis na daoine. Is mian liom gach cearn den tír seo a bhaint amach agus buíochas a chur in iúl do na hoibrithe deonacha as an obair a dhéanann siad.
Tá Aontacht níos tábhachtaí anois ná mar a bhí sí riamh roimhe seo.
Mar gheall go mairimid faoi láthair i ndomhan ina bhfuil deighilt níos mó ag teacht eadrainn, creidimse gur féidir leis an Uachtarán tionchar aontaithe a imirt sa tír seo – duine a thugann daoine le chéile. Rinne mé iarracht i rith mo shaoil bacainní a shárú agus muintearas a dhéanamh le daoine. Is mian liom díriú ar an Uachtaránacht a úsáid chun éisteacht le daoine, a scéal a chloisteáil agus iarracht a dhéanamh athmhuintearas agus tuiscint a bhaint amach san áit a bhfuil deighilt ann. Tugaimid faoi deara gan mhoill gur mó i bhfad na rudaí a dhéanann sinn a aontú, seachas a dheighilt, ach na comhráite sin a bheith againn agus éisteacht le scéalta a chéile.
Agus creidim gur fiúntach an rud iad deiseanna.
Tá sé tugtha faoi deara agam an méid is féidir le daoine a bhaint amach nuair a thugtar seans cothrom dóibh. Thug mé béilí scoile isteach chun go bhféadfaí caitheamh go cothrom le gach leanbh sa tír seo agus dinnéar te a thabhairt dóibh i lár an lae. Is cruthúnas críochnaithe mé gur tír lán deiseanna í Éire, gan aird ar do chúlra. Ba mhaith liomsa, mar Uachtarán, go mbeadh a fhios ag na leanaí go léir a fhásann aníos ar an oileán seo nach bhfuil teorainn ar bith leis an méid is féidir leo a bhaint amach.
Rinne na trí chroíluach siúd – Pobal; Aontacht agus Deiseanna – mé a mhúnlú mar dhuine agus is iad na luachanna ba mhaith liom a chothú agus mé i m’Uachtarán.
Sa mhullach air sin, ba mhaith liom ionadaíocht bhródúil a dhéanamh d’Éirinn ar ardán an domhain. D’oibrigh mé nuair a bhí mé i m’Aire Gnó le gníomhaireachtaí Stáit cosúil le Fiontraíocht Éireann agus an Ghníomhaireacht Forbartha Tionscail, agus bhí mé i gceannas ar mhisin trádála ar fud an domhain. Tá gnólachtaí iontacha nuálacha againn in Éirinn atá ar thús cadhnaíochta ina réimsí féin. Oibreoidh mé go dian dícheallach mar Uachtarán chun deiseanna a chur ar fáil do chomhlachtaí Éireannacha thar lear.
Bean a bhfuil fios a gnó aici
Bhí Heather ina haire rialtais ar feadh breis agus 10 mbliana agus d’oibrigh sí i roinnt Ranna éagsúla agus as lámha a chéile le ceathrar Taoiseach.
Ó thús deireadh a gairme, bhí muinín ag daoine go bhféadfaidís brath ar Heather agus go ndéanfadh sí beart de réir a briathair.
Má tá rud éigin le déanamh, deirtear gur cheart iarraidh ar an mbean ghnóthach é a dhéanamh. Is é sin go díreach an rud a tharla nuair a iarradh uirthi seasamh isteach dá comhghleacaí Helen McEntee agus í ar shaoire mháithreachais, rud a d’fhág go raibh Heather freagrach as trí Roinn Rialtais ar leith ag an am céanna; an Roinn Dlí agus Cirt; an Roinn Coimirce Sóisialaí; agus an Roinn Forbartha Tuaithe agus Pobail.
Seo achoimre ar chuid de shaothar Heather agus í ina haire rialtais:
Tacaigh le m’Fheachtas Inniu
Is féidir le do shíntiús difear a dhéanamh agus dul i bhfeidhm ar a bhfuil i ndán don náisiún maorga seo.

